Monitoring Rybitw Bagiennych (MCH) | rok 2023
Monitoring Rybitw Bagiennych (MCH) to program, który rozpoczął się w 2021 roku. Główne gatunki objęte monitoringiem to rybitwa białowąsa, rybitwa białoskrzydła i rybitwa czarna. W ramach MCH kontrolowane są wszystkie najważniejsze krajowe stanowiska lęgowe tych rybitw. Dodatkowo liczone są również cztery współwystępujące z rybitwami gatunki perkozów – perkoz dwuczuby, perkoz rdzawoszyi, zausznik i perkozek.
W 2023 roku w północnej i centralnej Polsce dość wysoki i optymalny poziom wody w rzekach utrzymywał się do połowy maja, kiedy pierwsze pary rybitw bagiennych przylatywały z zimowisk i zaczynały budować gniazda. Woda jednak gwałtownie opadła skłaniając ptaki do porzucenia stanowisk, lub uniemożliwiła ich utworzenie. Zniknęła więc większość wiosennych rozlewisk w dolinach rzecznych, powodując niemal całkowity brak dostępności siedlisk dla rybitwy białoskrzydłej. Woda utrzymywała się dłużej jedynie w niektórych starorzeczach, na czym skorzystały w dużej mierze rybitwy czarne. Pomimo raczej stabilnej sytuacji hydrologicznej na wodach stojących wykazano wyraźny spadek liczebności rybitwy białowąsej.
W trzecim roku realizacji MCH wykazano gniazdowanie 2 889 par rybitwy białowąsej rozmieszczonych na 32 powierzchniach. Oznacza to spadek liczebności o ok. 36% w stosunku do poprzedniego sezonu i o ok. 30% mniejszy areał niż w latach 2021–2022. Najważniejszym obszarem występowania pozostała Dolina Górnej Wisły skupiająca w tym roku aż 60% populacji. Stanowiskiem z najwyższą liczebnością były stawy Spytkowice i Laskowa gdzie gnieździły się łącznie 363 pary.
Populacja rybitwy białoskrzydłej, gatunku silnie związanego z łąkami zalewowymi, była w tym roku bardzo nieliczna. Stwierdzono tylko 89 par na 7 stanowiskach w dolinach Biebrzy i Narwi. Tegoroczna liczebność stanowi tylko 19% wartości uzyskanej w poprzednim sezonie i zaledwie 2% stanu z roku 2021, kiedy gatunek ten był drugą najliczniejszą rybitwą bagienną w Polsce z liczebnością aż 4 109 par lęgowych.
Rybitwa czarna jest jedynym gatunkiem rybitwy bagiennej, która trzeci rok z rzędu utrzymuje bardzo stabilny areał – 111 zajętych powierzchni. Jej łączna liczebność wynosząca 2 885 par jest wprawdzie nieco niższa niż w roku 2022 (o 3%) i w roku 2021 (o 21%), jednak w porównaniu do pozostałych gatunków wykazała najmniejsze tempo spadku. Na niektórych ważnych dla niej obszarach występowania (np. w dolinie Warty i Bugu) odnotowano lokalnie znaczne wzrosty sięgające nawet powyżej 20%.
Perkozy, liczone wyłącznie w obrębie czynnych kolonii lęgowych rybitw, wykazały zbliżone do ubiegłorocznych areały i liczebności: perkoz dwuczuby – 462 os., zausznik – 221 os., perkozek – 108 os., perkoz rdzawoszyi – 23 os.
