Monitoring Ptaków Wybrzeża i Rzek (MPWR) | rok 2021
Monitoring Ptaków Wybrzeża i Rzek to nowy program, który trwa od 2020 r. Główne gatunki objęte programem to ohar, ostrygojad, sieweczka obrożna i rybitwa białoczelna, dla których program śledzi zmiany możliwie całych krajowych populacji lęgowych. Od roku 2021 w skład gatunków głównych weszła również mewa siwa.
W roku 2021 gniazdowało w Polsce 117 par ohara. Oznacza to niewielki wzrost jego liczebności w stosunku do roku ubiegłego. Niemal połowa (49%) krajowej populacji zasiedlała Dolinę Dolnej Odry wraz z wodami Zalewu Szczecińskiego. Odnotowano tu wyraźny wzrost liczebności i rozpowszechnienia gatunku. Populacja nadmorska ohara zachowała stabilną liczebność, natomiast aż o 32% zmalała populacja znad środkowej Wisły.
Ostrygojad gniazdował w 2021 r. w liczbie 40 par, a więc o 4 pary więcej niż w poprzednim sezonie. Główną ostoją gatunku była środkowa Wisła z 34 parami, natomiast pozostałe 6 par zasiedlało Dolinę Dolnej Odry i Ujście Warty.
Wyraźnie spadła liczebność krajowej populacji sieweczki obrożnej. Wykazano 179 par co oznacza spadek o 18% w stosunku do wyniku z poprzedniego sezonu. Na taką sytuację duży wpływ miała niska liczebność gatunku na Wiśle gdzie liczebność populacji skurczyła się aż o 35%. Niewielki wzrost natomiast odnotowano w populacji nadmorskiej (o niecałe 9%).
W pierwszym roku cenzusu mewy siwej oceniono jej krajową liczebność na 440 par. Najważniejszą ostoją gatunku pozostała Dolina Środkowej Wisły gdzie gniazdowało 65% całej populacji. Nowym i ciekawym zjawiskiem jest kolonizowanie dachów budynków w większych miastach, szczególnie wzdłuż doliny Wisły. Łącznie aż 18% populacji mewy siwej w 2021 r. gniazdowało w takim siedlisku, najliczniej w Warszawie i jej okolicach. Pozostałe 17% populacji występowało na żwirowniach i innych sztucznych zbiornikach, głównie na Śląsku, Pomorzu i w Małopolsce.
Rybitwa białoczelna to gatunek, który w roku 2021 wyraźnie zwiększył liczebność w porównaniu do pierwszego sezonu MPWR. Wykazano 1103 pary lęgowe, co oznacza 20% wzrost. Aż 90% populacji zasiedlało doliny Wisły i Bugu. Pozostałe lęgowiska skupione były na śródlądowych zbiornikach zaporowych i żwirowniach. Ponadto 15 par gniazdowało nad Dunajcem, a nowe stanowisko jednej pary odkryto w dolinie dolnego Sanu.
Na stanowiskach gatunków podstawowych notowano ponadto lęgi dwóch gatunków dodatkowych. Uzyskana liczebność 350 par sieweczki rzecznej jest wynikiem bardzo zbliżonym do tego z roku 2020. Nieco wzrosła natomiast liczba znalezionych gniazd rybitwy rzecznej. Znaleziono ich łącznie 3620, w większości w dolinie Wisły i na licznych wodach stojących na śródlądziu Polski.
Regres populacji niektórych monitorowanych gatunków nad Wisłą – zwłaszcza ohara i sieweczki obrożnej, był w dużej mierze efektem warunków pogodowo-hydrologicznych na początku wiosny 2021. Bardzo wysoki stan wody w Wiśle utrzymywał się zwłaszcza na przełomie kwietnia i maja, a więc w szczytowym okresie formowania się par i zakładania pierwszych lęgów przez te gatunki. Brak odpowiednich warunków siedliskowych uniemożliwił wielu parom gniazdowanie i prawdopodobnie bardzo obniżył sukces lęgowy. W tym roku nie stwierdzono na Wiśle żadnej rodziny ohara z pisklętami, a w zeszłym roku obserwowano ich co najmniej 13. Z kolei obniżenie się poziomu wody w Wiśle na początku czerwca stworzyło wiele dogodnych siedlisk lęgowych dla rybitwy białoczelnej, której populacja była w tym roku szczególnie wysoka.
