Monitoring Ptaków Gór (MPG) | rok 2023
Monitoring Ptaków Gór, rozpoczęty w 2021 roku, dedykowany jest ptakom wysokogórskim: siwerniakowi i płochaczowi halnemu (gatunki główne), a także czeczotce brązowej, podróżniczkowi z podgatunku svecica, świergotkowi łąkowemu oraz drozdowi obrożnemu (gatunki dodatkowe). Ponadto, obserwatorzy rejestrują wszystkie inne gatunki ptaków, stwierdzone w trakcie kontroli. W 2023 roku monitoring prowadzono na 48 powierzchniach, obejmujących siedliska wysokogórskie w Tatrach, na Babiej Górze i Pilsku, w Bieszczadach, w Karkonoszach oraz na Śnieżniku. Powierzchniami są kwadraty 2x2 km, na których zlokalizowano punkty obserwacyjne (od 1 do 10 punktów na powierzchni). Obserwatorzy przeprowadzili na nich 2 kontrole, których terminy były uzależnione od lokalizacji: 20.05– 15.06 (kontrola 1) i 11.06– 5.07 (kontrola 2) w Tatrach oraz 1–25.05 (kontrola 1) i 21.05– 15.06 (kontrola 2) w pozostałych pasmach górskich.
W trzecim roku badań stwierdzono wszystkie gatunki docelowe. Siwerniak był zarówno najliczniejszy (450 os.), jak i najszerzej rozpowszechniony (obecny na 81,3% powierzchni – najwyższa wartość wśród wszystkich gatunków odnotowanych w monitoringu). Gatunek ten stwierdzono niemal we wszystkich monitorowanych pasmach górskich z wyjątkiem masywu Pilska. Płochacz halny występował na 22,9% powierzchni, w tym niemal na większości tatrzańskich (9 z 12) i znacznie rzadziej poza Tatrami (jedynie na 2 z 36 powierzchni). Łączna liczebność gatunku wyniosła 77 osobników.
Wśród gatunków dodatkowych najszerzej rozpowszechnione były drozd obrożny (59 os.) i czeczotka brązowa (135 os.) – oba stwierdzono na 52% powierzchni. Drozd obrożny występował na większości powierzchni w Tatrach (75%) i Karkonoszach (57,1%). Nie stwierdzono go jedynie w masywie Babiej Góry. Karkonosze stanowiły z kolei główny rejon występowania czeczotki brązowej, którą odnotowano tam na większości powierzchni (85,7%). Gatunek ten był też szeroko rozpowszechniony w Tatrach (75% pow.), ale nie zaobserwowano go w Bieszczadach. Najszerzej rozpowszechniony w ubiegłym sezonie świergotek łąkowy został stwierdzony w 2023 roku na 45,8% powierzchni. Spadek rozpowszechnienia względem 2022 roku zaobserwowano także u „podróżniczka rdzawogardłego”, którego stwierdzono na jednej powierzchni w Karkonoszach (2%).
W sezonie lęgowym 2023 w ramach prac Monitoringu Ptaków Gór odnotowano łącznie 3 848 osobników z 67 gatunków. Potwierdzono także interesujące wzorce geograficznej zmienności rozmieszczenia niektórych gatunków spoza grupy docelowych. Podobnie jak w latach poprzednich, odnotowano m.in. wysoką frekwencję cierniówki lub pokląskwy na powierzchniach w Bieszczadach (odpowiednio 93% i 80%), przy pojedynczych zajętych powierzchniach przez te gatunki lub ich braku w innych pasmach górskich. Ponownie stwierdzono wysoką frekwencję dziwonii w Karkonoszach (42,8%), czy też kapturki (100%), krzyżodzioba świerkowego (58,3%) i jerzyka (46,7%) w Tatrach.
Kolejne sezony badań w ramach monitoringu pozwolą na śledzenie długoterminowych zmian liczebności populacji lęgowych gatunków docelowych. Umożliwią również wskazanie trendów i przyczyn zmian liczebności innych rejestrowanych gatunków w strefach wysokogórskich kraju.
