Monitoring Rzadkich Dzięciołów (MRD) | rok 2022
Monitoring Rzadkich Dzięciołów (MRD) skupia się na monitorowaniu stanu populacji i zasięgu dwóch gatunków dzięciołów: trójpalczastego i białogrzbietego. Oba gatunki, jako jedne z najrzadszych ptaków leśnych gniazdujących w Polsce, wymagają specjalnego podejścia metodycznego.
W ramach prac terenowych w 2022 roku skontrolowano 185 powierzchni próbnych. W ramach tej puli skontrolowano 64 powierzchnie wylosowane dla dzięcioła trójpalczastego, 55 powierzchni wylosowanych dla dzięcioła białogrzbietego oraz 66 wskazanych dla obu gatunków.
Dzięcioł trójpalczasty Picoides tridactylus
Na powierzchniach dedykowanych dzięciołowi trójpalczastemu stwierdzono w roku 2022 łącznie 174 osobniki tego gatunku: 91 w Karpatach i 83 w północno-wschodniej Polsce. Najwyższą liczbę osobników stwierdzono na powierzchni KZ43 (Karpaty Zachodnie) – 7 osobników oraz KS08 (Karpaty Środkowe) i PB17 (Puszcza Białowieska) – po 6 osobników.
W 2022 roku rozpowszechnienie dzięcioła trójpalczastego wyniosło 55% i było zbliżone do wyników z dwóch poprzednich sezonów (2020: 57%; 2021: 55%). Stwierdzono go na 76 powierzchniach (spośród 130) podczas przynajmniej jednej kontroli. Podobnie jak w ubiegłych latach, rozpowszechnienie dzięcioła trójpalczastego było znacząco wyższe w obszarach specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (64%) niż poza obszarami chronionymi w sieci Natura 2000 (34%). W latach 2011-2022 wskaźnik rozpowszechnienia dzięcioła trójpalczastego spadł o 10% w skali kraju, jednak tempo zmian wciąż kwalifikuje trend jako stabilny. Znacząco większy spadek rozpowszechnienia odnotowano na powierzchniach znajdujących się poza siecią OSOP Natura 2000 (o 20% wobec 6% w granicach OSOP). W roku referencyjnym (2011) wynosiło ono 54%, a w roku 2022 – zaledwie 34%.
Dzięcioł białogrzbiety Dendrocopos leucotos
Na powierzchniach dedykowanych dzięciołowi białogrzbietemu stwierdzono łącznie 294 osobniki tego gatunku: 141 na terenach górskich i 153 we wschodniej Polsce. Podobnie jak w latach ubiegłych najwyższą liczbę osobników stwierdzono na Roztoczu, w obrębie powierzchni RR01, gdzie zaobserwowano aż 15 osobników (w roku 2020 – 18 osobników, a w 2021 – 16 osobników). Wysokie liczebności odnotowano również na dwóch powierzchniach w Puszczy Białowieskiej (10 osobników na PB20 oraz 9 osobników na PB15) oraz na jednej powierzchni w Górach Świętokrzyskich (GS01, 9 osobników).
W roku 2022 rozpowszechnienie dzięcioła białogrzbietego wyniosło 71% i było nieznacznie niższe od wyników z dwóch ostatnich lat (2020: 71%; 2021: 69%). Stwierdzono go na 86 powierzchniach (spośród 121) podczas przynajmniej jednej kontroli. Rozpowszechnienie dzięcioła białogrzbietego było wyższe na powierzchniach położonych w OSOP Natura 2000 (76%) niż poza tymi obszarami chronionymi (61%). Względem roku referencyjnego (2013) wskaźnik rozpowszechnienia dla dzięcioła białogrzbietego wzrósł o 8% w skali kraju, jednak tempo zmian kwalifikuje trend jako stabilny. W OSOP wskaźnik ten wzrósł o 11%, a poza OSOP jego wartość zwiększyła się o 2%.
