Monitoring Gęsi Zbożowej | rok 2024
Rozpoczęty w sezonie migracyjno-zimowym 2021/22 Monitoring Gęsi Zbożowej ma na celu określenie proporcji liczebności gęsi zbożowej i gęsi tundrowej w zgrupowaniach gęsi występujących w Polsce w okresie pozalęgowym, co ze względu na podobieństwo obu gatunków nie było możliwe w ramach liczeń Monitoringu Noclegowisk Gęsi. Liczenie w MGZ polega na przeglądaniu przez obserwatora stad gęsi na żerowiskach (ewentualnie w innych miejscach dziennego odpoczynku) i dokładnym określeniu przynależności możliwie największej liczby osobników do jednego z dwóch gatunków kompleksu gęś zbożowa/tundrowa. Wynikiem MGZ jest udział procentowy nowo wydzielonych gatunków w mieszanych stadach.
W toku pierwszych sezonów MGZ zaszły istotne zmiany metodyczne. Od drugiego sezonu liczenia w ramach MGZ prowadzone są tylko w styczniu, w okolicach terminu zimowego liczenia Monitoringu Noclegowisk Gęsi. Ponadto, wyniki dwóch sezonów wykazały, że na powierzchniach w większości regionów Polski gęś zbożowa występuje skrajnie nielicznie i nieregularnie, co nie pozwalało na wiarygodną ocenę liczebności gatunku w okresie zimowym, zaś w przyszłości potencjalnie może zmniejszyć szanse na uzyskanie istotnego statystycznie trendu populacji zimującej gatunku. W związku z powyższym, od sezonu zimowego 2024 znacząco zmieniono rozmieszczenie powierzchni monitoringowych: obecnie większość z nich (20/27) zlokalizowana jest na obszarze Pomorza Zachodniego, czyli w jedynym regionie, gdzie według obecnego stanu wiedzy gęsi zbożowe tworzą regularne koncentracje w okresie zimowym, zaś pozostałe zlokalizowano w rejonach regularnych obserwacji gatunku w mniejszej liczebności – na Pomorzu Wschodnim (1 powierzchnia) i w Wielkopolsce (6 powierzchni).
W trzecim sezonie MGZ przeprowadzono liczenia na 27 powierzchniach zlokalizowanych w rejonach regularnych obserwacji gęsi zbożowych Anser fabalis w zgrupowaniach gęsi z kompleksu zbożowa/tundrowa A. fabalis/serrirostris. Gęsi stwierdzono na 21 powierzchniach (1 do 3 stad na powierzchnię). Łącznie w trakcie liczeń do gatunku oznaczono 11 584 os. gęsi, z czego 9 002 os. gęsi z kompleksu zbożowa/tundrowa.
Na 25 stad ze stwierdzoną obecnością gęsi z kompleksu zbożowa/tundrowa w 13 stwierdzono gęsi zbożowe, w łącznej liczbie 323 osobników. Zdecydowana większość osobników gatunku odnotowano na powierzchniach na Pomorzu Zachodnim (12 stad z 308 os.); jedno stado z 15 os. gęsi zbożowej stwierdzono w Wielkopolsce. Udział gęsi zbożowej w zgrupowaniach gęsi z kompleksu zbożowa/tundrowa różnił się między regionami: na Pomorzu wyniósł 7,1%, zaś w Wielkopolsce jedynie 0,3%. Niemal połowę stwierdzonych osobników gęsi zbożowej odnotowano na żerowiskach na zbożach ozimych.
