Wysoka liczebność bernikli rdzawoszyjej w sezonie 2019/2020
W ramach Monitoringu Noclegowisk Gęsi zbierane są dane dotyczące przede wszystkim trzech najliczniejszych gatunków, czyli gęsi zbożowej, gęsi tundrowej i gęsi białoczelnej. Liczone są jednak wszystkie gatunki dziko występujących gęsi, koncentrujące się na noclegowiskach w Polsce, w tym również bernikle.
W stadach gęsi migrujących przez nasz kraj spotkać można cztery gatunki bernikli. Najczęściej notowana jest bernikla białolica. Jest ona spotykana we wszystkich regionach, zaś jej liczebność stwierdzona w trakcie Monitoringu regularnie osiąga poziom kilkuset osobników. Podobne liczebności maksymalne osiąga w niektóre sezony bernikla kanadyjska, lecz jej koncentracje notowane są niemal wyłącznie w rejonie Zalewu Wiślanego. Wzdłuż polskiego wybrzeża regularnie przelatuje bernikla obrożna, choć z powodu różnic w fenologii migracji i wyborze miejsc odpoczynku gatunek ten tylko wyjątkowo notowany jest w trakcie liczeń monitoringowych. W skali kraju najrzadszą z bernikli jest bernikla rdzawoszyja. Gatunek ten gniazduje w tundrze w azjatyckiej części Rosji, zaś zimuje głównie w basenie Morza Czarnego. Od lat wykazuje spadek liczebności, w związku z czym uznawany jest za globalnie zagrożony; według kryteriów IUCN zaliczony jest on do kategorii VU, czyli narażony na wyginięcie. Do końca lat 1980. bernikle rdzawoszyje pojawiały się w Polsce wyjątkowo. Regularne obserwacje z ostatnich lat, w tym również liczenia w ramach MNG, wykazały, że gatunek ten przelatuje przez nasz kraj regularnie, choć w niewielkiej liczbie.
Bernikle rdzawoszyje w stadzie mieszanym z gęsiami tundrowymi i białoczelnymi. Fot. Lech Iwanowski
Zakończony niedawno sezon Monitoringu Noclegowisk Gęsi był rekordowy pod względem liczebności bernikli rdzawoszyjej. Gatunek ten odnotowano na wszystkich czterech kontrolach monitoringowych. Na uwagę zwraca zwłaszcza liczebność gatunku podczas liczenia jesiennego w listopadzie 2019. Na czterech noclegowiskach odnotowano wówczas łącznie 19 osobników. Stado stwierdzone na stawach Wielikąt w woj. śląskim, liczące 11 bernikli rdzawoszyich, było drugim największym zgrupowaniem tego gatunku w historii obserwacji ornitologicznych w Polsce i największym stwierdzonym współcześnie. Większą koncentrację odnotowano jedynie wiosną 1848 roku na Lubelszczyźnie, kiedy to zaobserwowano 60 osobników.
Bernikle rdzawoszyje w stadzie mieszanym z gęsiami białoczelnymi. Fot. Lech Iwanowski
Notowane w Polsce liczebności bernikli rdzawoszyjej nie wskazują aby nasz kraj był istotną ostoją tego gatunku podczas migracji. Regularność obserwacji w ostatnich latach sugeruje jednak, iż Polska leży na trasie stałych wędrówek niewielkiej części populacji tego zagrożonego gatunku. Notowany od końca XX wieku wieku wzrost liczby osobników i stwierdzeń w połączeniu z zaobserwowanym przesunięciem głównych zimowisk bardziej na zachód sugeruje, że znaczenie ziem polskich dla bernikli rdzawoszyjej może w niedalekiej przyszłości się zwiększyć.
Bernikle rdzawoszyje razem z gęsiami tundrowymi i białoczelnymi oraz gęgawami na stawach Wielikąt w woj. śląskim. Fot. Lech Iwanowski